Een medewerker loopt de kantjes er vanaf, lapt procedures aan zijn laars en meldt zich vaak ziek. Wat is dan jouw conclusie? Zit je meteen in de hoek van ‘die is ongemotiveerd’ of denk je ook aan de mogelijkheid dat deze medewerker moeite heeft met basisvaardigheden?
In Zeeland hebben ruim 50.000 mensen moeite met de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen. Daardoor kunnen zij vaak ook slecht omgaan met computers en smartphones. En nee, dit zijn echt niet alleen schoolverlaters en analfabeten. Het zijn gewoon de buurman om de hoek en de medewerker in jouw bedrijf. “Ze begrijpen bijvoorbeeld de veiligheidsvoorschriften niet of de nieuwe digitale tool waarmee ze moeten gaan werken”, legt Hanneke Propitius uit.
Hanneke is Directeur-bestuurder van Stichting Lezen en Schrijven en weet wat de impact is voor mensen met, zoals het ook wel genoemd wordt, laaggeletterdheid. “Het heeft impact op allerlei domeinen: werk, gezondheid, geldzaken. De gevolgen zijn echt ingrijpend en zorgen voor stress.”
Herkenbare signalen
Door schaamte zal jouw medewerker niet gauw aangegeven dat hij moeite heeft met basisvaardigheden. “Maar je kunt het wel aan verschillende signalen herkennen”, aldus Ricardo Maas, Adviseur Basisvaardigheden bij ZB Bibliotheek van Zeeland en actief lid van Taalnetwerk Zeeland. “Iemand zal bijvoorbeeld zeggen ‘Ik heb mijn bril niet bij, ik lees het thuis wel’ of speelt een nieuwe taak door aan een collega. Niet uit luiheid dus, maar omdat hij het zelf niet snapt.”
Grote gevolgen
Dit soort op het oog kleine probleempjes kunnen leiden tot grote gevolgen. “Onveilige situaties op het werk, hoog ziekteverzuim en medewerkers die liever bij je bedrijf vertrekken dan met de verandering mee te moeten gaan”, somt Hanneke enkele voorbeelden op.
Met de juiste scholing kan dit wel voorkomen worden. “Maar mensen weten vaak de weg naar de juiste opleidingen niet te vinden. Op dit punt kunnen werkgevers een cruciale rol vervullen. Zij kunnen basisvaardigheidstrainingen aan hun opleidingsaanbod toevoegen. Nog beter is om de trainingen te koppelen aan iets werkinhoudelijks dat toch al geleerd moet worden. En bied de trainingen aan in werktijd, dat is ook belangrijk. Helemaal leuk wordt het als je medewerkers de trainingen samen laat volgen.”
Drempel verlagen
Ook het aanbieden van dergelijke trainingen als onderdeel van onboarding is een goede tip, evenals het hanteren van een buddysysteem. “Daarmee maak je laaggeletterdheid de normaalste zaak van de wereld”, legt Ricardo uit. “Je verlaagt de drempel voor medewerkers om gebruik te maken van hulp. Het is namelijk standaard, geen uitzondering voor hen specifiek. Let verder op begrijpelijk taalgebruik in je arbeidscontracten en interne communicatie. Check of het voldoet aan B1-taalniveau.”
Grote voordelen
De voordelen van aandacht voor basisvaardigheden zijn groot voor werkgevers. Duurzame inzetbaarheid, hogere productiviteit, lager ziekteverzuim, hogere mate van veiligheid en het makkelijker vinden en behouden van arbeidscapaciteit. Een no-brainer dus: doen! Maar hoe begin je nou zoiets?
“Je kunt bij veel organisaties terecht voor advies”, vertelt Ricardo. “Stichting Lezen en Schrijven, Taalnetwerk Zeeland, gemeenten, Aan de slag in Zeeland, brancheorganisaties, O&O-fondsen, opleiders, Ikwilleren.nl. Bij al deze organisaties zit heel veel kennis en die delen ze graag met je. Je kunt ook meedoen aan het programma Taal werkt! Dan krijg je ondersteuning bij het verweven van basisvaardigheden in jouw organisatie.”
Alleen samen
Hanneke tot slot: “Het is belangrijk dat laaggeletterdheid geen eenmalig project is, maar onderdeel wordt van je organisatie. Ik ken de uitdaging: waar haal je de tijd vandaan? Zo was dat ook met het thema duurzaamheid. Maar de voordelen zijn enorm. Voor jou, je werknemer en de maatschappij. Als werkgever ben je een belangrijke schakel in het Zeeuwse taalnetwerk. Alleen samen kunnen we laaggeletterdheid aanpakken.”
Wil je ontdekken hoe jij als werkgever, professional of betrokken inwoner laaggeletterdheid kunt aanpakken in je organisatie of omgeving (o.a. het signaleren en doorverwijzen)? Kom dan op 20 november naar de Regiobijeenkomst Zeeland in De Mythe in Goes. Een inspirerende middag met inzichten, praktische tips en uitwisselingen met experts en ervaringsdeskundigen. Deelname is gratis, aanmelden is wel verplicht!
