Samenwerken tegen ondermijning

In de Zeeuwse havens is het goed ondernemen, maar criminaliteit en ondermijning zijn een reëel gevaar. Overheden, politie, justitie en ondernemers moeten dat samen aanpakken. Dat zegt Gerben Dijksterhuis, burgemeester van Borsele en voorzitter van de havendriehoek Zeeland/West Brabant. “In een onveilige haven is het slecht ondernemen.”

Drugscriminaliteit, mensensmokkel en uitbuiting zijn risico’s die in elke haven op de loer liggen, vertelt Dijksterhuis. “Samen met de havenbedrijven, politie en justitie hebben we nu concrete plannen gemaakt om North Sea Port en de Port of Moerdijk de komende twee jaar veiliger te maken.” Directe aanleiding was een rapport van TNO, dat de risico’s van de havens in beeld bracht. “De conclusies kwamen erop neer dat de haven kwetsbaar is voor ondermijning, dat toezicht en handhaving niet op niveau zijn en dat ondernemers terughoudend zijn in het melden van verdachte activiteiten. Het bevestigde wat we eigenlijk wel wisten: de goede faciliteiten in de haven worden misbruikt door criminelen. Er zijn bijvoorbeeld geregeld cocaïnevangsten, maar de prijs op straat verandert niet. Er is dus heel veel wat we niet zien.”

Kantelpunt
En het probleem beperkt zich niet tot een verboden lading die niet wordt opgemerkt, zegt Dijksterhuis. “Bij dit soort transporten heb je ook te maken met uithalers, die de cocaïne ophalen. Dat gaat soms ook met intimidatie en geweld gepaard. Daarnaast heb je het risico als ondernemer dat je eigen personeel erbij betrokken raakt, omdat er veel geld in omgaat en de verleiding groot kan zijn. En het heeft effect op de samenleving, want die werknemers wonen in de omliggende dorpen.” Veel ondernemers in de havens hebben al flink geïnvesteerd in extra veiligheidsmaatregelen, maar dat alleen is niet genoeg. “Dat is ook niet waar je ondernemer voor bent geworden. Daarom moeten we samen de volgende stappen zetten. Het TNO-rapport was een kantelpunt dat de boel in beweging bracht.”

Barrières
Naar aanleiding van het rapport hebben de gemeenten Borsele, Moerdijk, Terneuzen en Vlissingen samen met douane, openbaar ministerie, politie, koninklijke marechaussee en de havenbedrijven North Sea Port en Port of Moerdijk zes projecten opgezet om de integriteit en weerbaarheid van de havens te vergroten. De projecten richten zich onder meer op het opwerpen van fysieke barrières, het weerbaar maken van havenpersoneel en het Platform Veilig Ondernemen. “Bij fysieke barrières moet je denken aan hekken, camera’s, maar ook persoonsverificatie en Verklaringen Omtrent Gedrag. Daarnaast willen we een centrale toegang realiseren, om meer zicht te hebben op wie het terrein op of af gaat. Er ligt een plan klaar en we hopen op financiële middelen van de rijksoverheid om dit te kunnen realiseren.”

Social media
Het weerbaar maken van werknemers in de haven tegen ondermijning is al aan de gang, vertelt Dijksterhuis. “We zetten in op bewustzijn creëren en meldingsbereidheid verhogen. Zo hebben we een social-mediacampagne opgezet, die de gevaren van ondermijning laat zien, zodra je op het haventerrein je social media opent. Die heeft al veel views gekregen en er is al vaak op de meldknop gedrukt. Ook geven we ondernemers suggesties hoe ze integriteit binnen hun bedrijf bespreekbaar kunnen maken en hun medewerkers hierop kunnen trainen. Dat kan allemaal bijdragen aan een veilige haven.”

Gezamenlijke aanpak
Dijksterhuis is vooral blij met het Platform Veilig Ondernemen. “Dat we met elkaar om tafel zitten en afspreken wie moet wat doen. We praten per gebied met de ondernemers. Ik was zelf bij de bijeenkomst in Vlissingen-Borsele, waar 70 tot 80 ondernemers aanwezig waren. We hebben onze plannen toegelicht, maar ook uitgelegd hoe je als ondernemer verdachte activiteiten kunt melden, desnoods anoniem. Daarnaast bestaat het Information Sharing Centre, waar we regelmatig overleggen met ondernemers over manieren waarop we de veiligheid in de haven kunnen verbeteren. We hebben een gezamenlijk commercieel belang om hier werk van te maken.”

Landelijke aandacht
Daarom is goed contact met de ondernemers in de haven zo belangrijk. “Als je veel contact hebt met elkaar, komen signalen vlotter door en groeit het vertrouwen. Alleen zo kunnen we samen een vuist maken. Onze haven is economisch ontzettend sterk en dat willen we bestendigen naar de toekomst.” De plannen voor de havens hebben inmiddels landelijke aandacht. “Minister Grapperhaus is al op bezoek geweest en ik hoop dat we worden aangewezen als mainport. Daarmee komt extra geld beschikbaar voor onze plannen en kunnen we landelijk meepraten over de maatregelen die worden genomen voor veilige zeehavens.”

Auteur: Liesbet Mallekoote
Fotograaf: Marieke Lodder
Gerben Dijksterhuis